Stads-, gemeente- en OCMW-archieven

Wat doen stads- en gemeentearchieven?

  • Stedelijke, gemeentelijke en andere lokale overheidsinstanties zoals het OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn), hebben vanuit hun bestuurlijke verantwoordelijkheid de opdracht om bestuursdocumenten te beheren en te bewaren.
  • Stads- en gemeentearchieven zijn divers wat betreft historiek en typologie. De centrumsteden hebben al een (vrij) lange traditie in het uitbaten van een stadsarchief. Ook de archieven van religieuze en particuliere actoren uit het ancien régime worden door hen beheerd. De kleinere steden en middelgrote gemeenten maken de laatste decennia op dit vlak een inhaalbeweging. In landelijke gebieden wordt ook steeds meer gewerkt met intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.
  • Tot de lokale besturen behoren ook de OCMW’s, die vaak eveneens over rijke ancien-régime-archieven beschikken. Sinds 2019 zijn in het Vlaams gewest de OCMW’s geïntegreerd in de gemeenten, wat ook zijn effect zal hebben op het landschap van de archiefdiensten.
  • Steeds meer stads- en gemeentearchieven (maar niet alle!) willen, naast de bestuurlijke geschiedenis, ook het cultuurhistorische leven van hun werkgebied documenteren en hiervan getuigenissen bewaren. Vanuit die optiek verwerven ze ook openbare (of privé-) archieven, foto- en afficheverzamelingen, en soms ook andere documentatieverzamelingen, van verenigingen, bedrijven, politici en privépersonen. De omvang, representativiteit en ontsluiting (doorzoekbaarheid) van deze sectie hangt sterk af van de mate waarin een (pro)actief verwervingsbeleid mag en kan worden gevoerd, wat vaak niet het geval is omdat de opdracht, het budget of de beschikbare depotruimte dit niet toelaten.

Waarom zijn ze relevant voor podiumkunsten en muziek?

  • Relevante bronnen voor onderzoek naar podiumkunsten en muziek vind je in bestuurlijke stukken gevormd door de gemeenteraad, de mandatarissen en de gemeentelijke diensten zoals cultuurdienst, cultuurraad… Ook archieven van (semi-)stedelijke initiatieven zoals schouwburgen, bioscopen, cultuur- of trefcentra zijn vaak bewaard in het stads- of gemeentearchief.
  • De privé-archieven wortden vaak gegroepeerd onder de noemer ‘bedrijven en verenigingen’. Dit kan gaan van de plaatselijke scheepswerf met een eigen harmonieorkest tot de collectie van een dorpsonderwijzer die jaarlijks een toneelvoorstelling regisseerde.
  • De lokale overheidsarchieven bezitten meestal ook prentbriefkaarten, foto- en affichecollecties die het plaatselijke culturele leven illustreren.
  • Een niet te missen bron zijn de lokale en regionale kranten en weekbladen. Die zijn door samenwerkingsverbanden met regionale erfgoedactoren tegenwoordig soms online raadpleegbaar (zie Digitale krantencollecties en Digitale tijdschriftencollecties).
  • Voor online doorzoekbaarheid zijn inventarissen van stadsarchieven – als ze al in een databank beschikbaar zijn – niet met elkaar verbonden. Sommige voeren hun archiefbeschrijvingen wel uit naar Archiefbank, Archives Portal Europe of Archiefbank Kempen.
  • Sommige stadsarchieven genieten van het kwaliteitslabel van de Vlaamse overheid inzake de cultureel-erfgoedwerking. Daardoor is het mogelijk dat audiovisueel materiaal reeds gedigitaliseerd en ontsloten is via de overkoepelende catalogus hetarchief.be van meemoo.

Voorbeelden

… met een individuele fiche in Bronnengids Podium

… andere

  • Archief Gent
  • Stadsarchief Aalst
  • Stadsarchief Lokeren
  • Stadsarchief Brugge
  • Stadsarchief Kortrijk
  • Stadsarchief Waregem
  • Stadsarchief Ieper
  • Stadsarchief Poperinge-gemeentearchief Vleteren
  • Stadsarchief Hasselt
  • Stadsarchief Tongeren
  • Stadsarchief Leuven
  • Stadsarchief Turnhout

Trefwoorden


, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
, , , , , , , , ,
, , , , , , , , , , , ,