Bewaarplekken met partituren- of bladmuziekcollecties (1): per type bewaarplek

Suggesties?

In deze Bronnengids Podium vind je verder ook:

Collectiebeherende instellingen

Diverse collectiebeherende instellingen bezitten bladmuziek als onderdeel van hun collecties. Het gaat onder meer over de volgende instellingen:

Bibliotheken gespecialiseerd in muziek of met gespecialiseerde muziekafdelingen:
  • Conservatoriumbibliotheken: hun bladmuziekcollecties zijn grotendeels ontstaan vanuit hun opdracht om het onderwijs aan deze instellingen te ondersteunen. Desalniettemin groeien ook hun erfgoedcollecties steeds verder aan. Diverse genres zijn vertegenwoordigd (overwegend klassieke muziek, jazz en traditionele muziek). De erfgoedcollecties betreffen veelal de collecties/archieven van componisten, muziekorganisaties, religieuze instellingen, privéverzamelaars etc.
  • Muziekafdeling van de Koninklijke bibliotheek: het muzikale erfgoed van de KBR is bijna volledig in de Muziekafdeling ondergebracht. Verschillende genres zijn vertegenwoordigd, en er is een (niet-exhaustief) overzicht van de fondsen is raadpleegbaar. Ook de afdelingen Handschriften, Oude en kostbare drukwerken en Prenten bewaren een aantal muziekdocumenten. De catalogus is raadpleegbaar. Ook de Koninklijke Bibliotheek startte met de digitalisering van haar muziekcollectie. Via deze website zijn de digitale stukken te consulteren. De Koninklijke Bibliotheek vervult de rol van wettelijk depot in België. Alle uitgevers, ook die van bladmuziek, en auteurs die hun werk in eigen beheer uitgeven, zijn in principe verplicht hun uitgaven (periodieke- en niet-periodieke publicaties) te deponeren bij KBR voor bewaring, voor zover het werk in België uitgegeven wordt. Ook wanneer de publicatie in het buitenland wordt uitgegeven, maar de auteur (of één van de auteurs) in België is gedomicilieerd, dient de depotplicht te worden gevolgd. Deze wetgeving wordt echter in de praktijk niet nauwgezet opgevolgd. De gedeponeerde uitgaven zijn opzoekbaar via de catalogus van de KBR.
  • Bibliotheek van de afdeling Musicologie aan de KU Leuven: ook deze bibliotheek heeft als doel het onderwijs aan de afdeling te ondersteunen. De bladmuziekcollectie ontstond vanuit dat perspectief en biedt daardoor voornamelijk een selectie internationaal repertoire aan. In de context van deze bijdrage vermelden we vooral de collectie Vlaamse Polyfonisten. Via LIMO kan de collectie worden doorzocht.
  • MATRIX, Centrum voor Nieuwe Muziek: is opgericht om de studie naar hedendaagse, nieuwe muziek te kunnen promoten en ondersteunen. Haar bibliotheek focust op bladmuziek sinds 1900, vanuit een internationaal perspectief, maar bevat ook zeer veel werk van Vlaamse componisten sinds ca. 1950. De catalogus is online raadpleegbaar.
  • De Alamire Foundation: in de Library of Voices(op 27 februari 2023 ondervond deze pagina technische problemen) maakt de Foundation gedigitaliseerde muziekmanuscripten uit de Lage Landen raadpleegbaar voor het publiek. De beelden werden genomen door het Alamire Digital Lab, een mobiele fotostudio die muziekmanuscripten (gregoriaans, polyfonie en beiaardmuziek) uit diverse instellingen in binnen- en buitenland digitaliseert.
  • Orpheus Instituut: de bibliotheek van deze organisatie is hoofdzakelijk uitgebouwd rond de discipline artistiek onderzoek en is een weerspiegeling van de onderzoeksonderwerpen en -activiteiten van het onderzoekscentrum en de doctoraatsopleiding docARTES. De bibliotheek herbergt evenwel ook een collectie bladmuziek. Begin 2020 kon de instelling haar collectie uitbreiden met de bibliotheek van Ton Koopman (met focus op 17e-18e-eeuwse muziek, waaronder ook bladmuziek).
Bibliotheken zonder specialisatie in muziek:
  • Andere erfgoedbibliotheken: tal van andere erfgoedbibliotheken bewaren zeer diverse bladmuziekcollecties (let op: een aantal beschrijvingen, waaronder die van CeBeDem en de Bladmuziekcollectie van de openbare omroep, zijn verouderd. Beschouw dit als een wegwijzer; de meest up to date informatie vind je bij de betreffende organisaties).
  • Openbare bibliotheken: ook in de collecties van de openbare bibliotheken is vaak bladmuziek in (gepopulariseerde) uitgave(s) terug te vinden. Focus ligt hier – naast internationale klassieke muziek – doorgaans op de bredere liedcultuur (klassieke liederen, kinderliederen, traditionele liederen, populaire songbooks).
Archiefinstellingen:
  • Het Rijksarchief en haar afdelingen: bewaart de bladmuziekcollecties van een aantal religieuze instellingen en privéverzamelaars.
  • Culturele archiefinstellingen: verwierven in de loop der jaren als onderdeel van bredere collecties en archieven (van onder meer componisten, intermediaire muziekorganisaties, uitvoerend muzikanten, religieuze instellingen etc.) ook bladmuziek. De collecties houden verband met het unieke profiel waarbinnen de instellingen opereren (de filosofisch-politieke strekking en/of een regionaal perspectief). Relevant in deze context zijn het ADVN, Amsab-ISG, AMVB, KADOC, Letterenhuis en Liberas
  • Stads- en gemeentearchieven: verwerven soms ook het archief of de collecties van culturele spelers op hun grondgebied (binnen en buiten de kunstensector), dus met inbegrip van bijvoorbeeld (voorlopers van) muziekensembles, de academies, religieuze instellingen etc. Af en toe verwerven zij daarbij ook bladmuziek.
Musea (en hun bibliotheken):

Musea bewaren doorgaans geen bladmuziekcollecties, al zijn er een aantal uitzonderingen die hier kunnen worden vermeld:

  • Het Brusselse Muziekinstrumentenmuseum bewaart de collectie van Robert Pernet (jazz). De collectie is echter nog niet (volledig) ontsloten
  • Het Museum Plantin-Moretus bewaart een mooie collectie liturgica, gedrukt in Antwerpen
  • Een aantal gemeentelijke musea bewaren bladmuziek verbonden met de plaatselijke/regionale geschiedenis. Ze zijn helaas niet allemaal in de mogelijkheid om (online) catalogi aan te bieden. Je contacteert hen om die reden best rechtstreeks
Geschied- en Heemkundige Kringen

Deze organisaties nemen soms een actieve rol op in de bewaring van (blad)muziek. Vaak is er een direct verband met de regionale tradities of actoren.

Personen en organisaties uit de muzieksector en onderwijsinstellingen

De steunpunten van de amateurkunstensector

Muziekmozaïek, Koor & Stem en VLAMO bewaren elk collecties bladmuziek gerelateerd aan de deelsector waarin, en doelgroepen waarvoor, ze zich inzetten: respectievelijk volksmuziek en jazz, de vocale muziekbeoefening, en de instrumentale muziekbeoefening. Ook informele (niet-gesubsidieerde) koepelorganisaties spelen wel eens de rol van “verzamelcentrum” voor relevante bladmuziek/repertoire of treden op als intermediair tussen buitenlandse bewaarinstellingen en hun doelgroepen. Een voorbeeld is de jachthoornfederatie.

De archieven van componisten

Het compositiearchief van overleden componisten is soms ondergebracht in een (of meerdere) collectiebeherende instellingen. Het betreft hier – op enkele uitzonderingen na – vooral componisten actief binnen klassieke muziek. Ben je op zoek naar werk van een nog levende componist? Dan kan je hem/haar best contacteren voor meer informatie.

De archieven en collecties van uitvoerende orkesten/ensembles/bands

Ook de bladmuziekcollecties van uitvoerende organisaties worden soms geschonken aan collectiebeherende instellingen. De meeste nog actieve organisaties stellen hun collecties niet zomaar open voor het grote publiek. Een uitzondering hierop is bijvoorbeeld Stichting Logos. Sommige kunstenorganisaties treden bovendien op als opdrachtgever voor nieuwe composities.

De koninklijke Beiaardschool

De Beiaardschool bewaart, ter ondersteuning van haar pedagogische opdracht, een collectie beiaardmuziek. Heruitgaves worden ook te koop aangeboden.

De muziekacademies en conservatoria binnen het Deeltijds Kunstonderwijs

Deze scholen bewaren veelal ook een eigen muziekbibliotheek, die is afgestemd op het onderwijs dat er plaatsvindt (gebruikspartituren). De collecties zijn meestal louter toegankelijk voor het personeel. Een aantal bewaart ook erfgoedcollecties bladmuziek; in vele gevallen zijn deze dan afkomstig van personen verbonden aan de academie (bijvoorbeeld de directeur die componeerde).

Componistenkringen

Een ‘componistenkring’ is een organisatie die is opgericht met als doel het oeuvre van een bepaalde componist te promoten. Een aantal onder hen bieden online raadpleegbare partituren aan (bijvoorbeeld René De Clerq-genootschap, Cypriaan De Rore-werkgroep, Adriaen Willaert Stichting), enkelen bieden hun heruitgaves te koop via hun website (onder meer vzw Servais).

Muziekuitgeverijen en andere muziekorganisaties die uitgaven verzorgen
  • Een overzicht van (historische en actuele) Belgische en buitenlandse muziekuitgeverijen is te vinden op de website van SEMU
  • Het Algemeen Nederlands Zangverbond: verzamelt en digitaliseert bladmuziek met het Vlaamse lied

Trefwoorden


, , , , , , , ,